Pierwszy miesiąc życia wypełniony jest realizacją dźwięków nieprzypominających ludzką mowę. Obok płaczu pojawia się m. in. ciche pomrukiwanie, sapanie, kwilenie czy mlaskanie, wskazujące na proces uruchamiania aparatu artykulacyjnego.

W drugim miesiącu dziecko uczy się naśladowania dźwięków otoczenia. Proces ten nazwany został gaworzeniem, czyli „produkowaniem dowolnych dźwięków artykułowanych, nie mających charakteru komunikatywnego, ale będących monologiem złożonym z naturalnych znaków impresywnych”(Zarębina M., 1965, s. 10), jest oznaką stanów pozytywnych. W artykulacji pojawiają się pierwsze samogłoski ustne (tzw. minimalny wokalizm), a około czwartego miesiąca możemy usłyszeć spółgłoski prymarne: „p”, „b”, „m” (tzw. minimalny konsonantyzm). To z nich będą powstawać pierwsze wyrazy wypowiedziane przez dziecko.

Piąty miesiąc życia przynosi kolejne umiejętności. Niemowlę realizuje sylaby z opanowanych już dźwięków, a także przyswaja kolejne spółgłoski: „t”, „g”, „d”. Daje to podstawę do kontynuacji rozwoju systemu fonologicznego.

Około szóstego miesiąca życia, w związku z przyjęciem postawy siedzącej, a tym samym obniżeniem krtani, pojawia się gaworzenie samonaśladowcze. Polega ono na słuchaniu i naśladowaniu własnych realizacji przez dziecko i pozwala na opanowanie umiejętności operowania głosem, a także na usprawnienie artykulacji i słuchu fonemowego. W tym czasie dziecko utrwala cechy charakterystyczne dla języka ojczystego. Etap ten nie zawiera jeszcze powtarzania znaczeń; dziecko w tym okresie potrafi odebrać jedynie emocje, rozumieć je będzie dopiero około ósmego miesiąca życia (pod warunkiem, że będą to komunikaty dostosowane do możliwości percepcyjnych dziecka i wzbogacone będą o gest czy mimikę).

Ósmy miesiąc nie przynosi jeszcze intencjonalnego użycia wyrazów; dziecko powtarza wyrazy bez świadomości ich znaczenia

Duże zmiany przynosi kolejny miesiąc życia dziecka. Są one związane z tzw. rewolucją dziewiątego miesiąca. W tym to czasie, jak podaje M. Tomasello (Tomasello M., 2002), pojawia się intencja komunikacji związana ze wspólnym kierowaniem uwagi oraz z rozumieniem innych ludzi jako sprawców intencjonalnych, a także jako istot podobnych. Jest to okres, w którym zauważamy zachowania o charakterze trójstronnym – interakcje pomiędzy dzieckiem, a przedmiotami i ludźmi. Pojawiają się także pierwsze próby zwracania uwagi dorosłego i uczenie się przez naśladownictwo (uczenie się kulturowe), polegające m. in. na zamianie ról. O gotowości dziecka do przyswajania języka, a także o intencjonalności jego słów, świadczy niezwykle istotny gest wskazywania palcem. W tym czasie zaczyna kształtować się system fonetyczno-fonologiczny. Niesprawny jeszcze aparat artykulacyjny pozwala na dźwiękowe realizacje wyrazów jedno i dwusylabowych. Już miesiąc później dziecko próbuje nazywać osoby, czynności i przedmioty, jednak w głównej mierze są to jeszcze zabawy własnym głosem. Bardzo często towarzyszy temu komunikacja niewerbalna, polegająca na niecierpliwych ruchach kończyn czy płaczu.

Pod koniec pierwszego roku życia dziecko reaguje na imiona domowników, najczęściej stosowaną nazwę pokarmów. Pomimo ciągłego wzrostu rozumienia, nie potrafi jeszcze przetworzyć zdań, gdyż są one dla niego zbyt skomplikowane. Po ukończeniu przez dziecko dwunastu miesięcy następuje gwałtowny rozwój systemu językowego. Rozumie ono proste pytania i polecenia; potrafi wskazać przedmiot, o który jest pytane, a także reaguje na polecenie daj. Oprócz częstych sylab otwartych pojawiają się również sylaby zamknięte oraz połączenie samogłoski i sylaby otwartej.

Mowa dziecka między pierwszym a drugim rokiem życia jest bezfleksyjna, większość wyrazów ma znaczenie rzeczownikowe i nie jest odmieniana (np. papa, papu, dudu, xus’ xus’), mogą one także przybierać znaczenie czasownikowe. Półtoraroczne dziecko w swoim systemie językowym posiada już początki fleksji rzeczownika, głównie w przypadku rozróżniania liczby pojedynczej od mnogiej. Na początku rzeczowniki pojawiające się w mowie dziecka wyrażane są w liczbie pojedynczej. Liczba mnoga zaczyna być odróżniana w drugim roku życia. Pierwszym przypadkiem przyswojonym przez dziecko jest mianownik, który bardzo często pojawia się także w funkcji wołacza. Kolejnymi przypadkami są: biernik (tuż po nim biernik w liczbie mnogiej), narzędnik, dopełniacz (około 19 m. ż. i miesiąc po jego pojawieniu się można zaobserwować wejście dopełniacza w liczbie mnogiej), celownik (który najpierw powtarzany jest mechanicznie, a po 21 miesiącu życia używany już samodzielnie; przypadek ten w liczbie mnogiej pojawia się bardzo rzadko). Najpóźniej możemy zaobserwować pojawienie się miejscownika, który w mowie dziecka usłyszymy ok. 23 miesiąca życia.

W drugim roku życia język kształtuje się o wiele szybciej niż w etapach początkowych. Dziecko usprawnia swój aparat artykulacyjny, a także rozwija system fonetyczno-fonologiczny, dodając do niego kolejne dźwięki. Charakterystycznym dla tego etapu jest zmiękczanie większej części spółgłosek, związane z unoszeniem się masy języka ku górze, a także brak głosek dziąsłowych. W związku z niedojrzałymi narządami artykulacyjnymi w mowie dziecka obserwuje się wiele uproszczeń grup spółgłoskowych, upodobnień czy odpodobnień. Równie licznie pojawiają się metatezy, epentezy i substytucje. Wraz z rozwojem umiejętności językowych dziecka zjawiska te zanikają. W wieku trzynastu – czternastu miesięcy dziecko stosuje już kilka, a nawet kilkanaście słów, obejmujące nazwy domowników i zabawek, które zazwyczaj rozumiane są wyłącznie przez jego otoczenie. Okres ten charakteryzuje przewaga rzeczowników nad czasownikami (które występują w większości w formie rozkaźników); zauważalne jest także pojawienie się tzw. homonimów. Wykorzystywane wyrazy używane są zarówno w funkcji pojedynczego słowa jak i na oznaczenie całego zdania. Związane jest to z brakiem umiejętności łączenia wyrazów. Rozumienie takich wypowiedzi dziecka opiera się głównie na rozumieniu kontekstu bądź konsytuacji. Możliwości łączenia dwóch elementów językowych przez dziecko pojawia się pod koniec drugiego roku życia. Wtedy też następuje wzrost rozumienia prostych zdań pojedynczych, dwu-, a nawet trzyelementowych. W tym czasie w umyśle dwulatka zaczynają kształtować się relacje przyczynowości. Dziecko rozumie związki przyczynowo-skutkowe, a co za tym idzie zdania podrzędnie złożone. Dotyczą one głównie codziennych doświadczeń dziecka. Język dziecka w tym okresie jest jeszcze bezfleksyjny, pojawiają się rzeczowniki w mianowniku i czasowniki w trzeciej osobie liczby pojedynczej, także w odniesieniu do samego dziecka. Forma osobowa „ja” pojawia się wraz z kształtowaniem się własnej odrębności. Brak fleksji nie oznacza, że nie jest ona zauważana czy rozumiana przez dwulatka. Zmiany fleksji w języku dorosłych są dla dziecka słyszalne i przez nie odbierane. W tym etapie pojawiają się zaimki wskazujące „tu” i „tam” i na początku są one zestawione z gestem wskazywania palcem.

Rozwój mowy w trzecim roku życia następuje skokowo. Oprócz nowych elementów systemu fonetyczno-fonologicznego (brakuje w nim jedynie samogłosek nosowych i głosek dziąsłowych) w języku dziecka pojawiają się kolejne kategorie gramatyczne. Pierwsza w systemie językowym pojawia się deklinacja rzeczownika. Pojawienie się poszczególnych przypadków ukonstytuowana jest używaniem przez dziecko przyimków. W związku z tym, że dzieci dwuletnie bardzo często opuszczają tę część mowy pojawia się ona w rozwoju mowy bardzo późno. Bardzo często przyimki są zastępowane uniwersalnym „a” na określenie relacji przestrzennych. Wołacz pojawia się w zależności od tego, w jaki sposób jest on używany przez dorosłych. W związku z przyswajaniem mowy matki w języku chłopców bardzo często pojawiają się formy byłam, zrobiłam. Dziecko kończące trzeci rok życia tworzy poprawne zdania zarówno pojedyncze jak i złożone. Pojawiają się jeszcze błędy fleksyjne i artykulacyjne spowodowane odmienianiem wyrazów na zasadzie analogii. Składnia trzylatka rozwija się bardzo szybko, pojawiają się dopełnienia i okoliczniki, a długość wypowiedzi i jego szyk zależny jest od stanu emocjonalnego dziecka. Uwypukla ono na początku te zdania, które wydają mu się najważniejsze. Trzylatek buduje także zdania podrzędnie złożone; jako pierwsze pojawiają się zdania złożone podrzędnie przyczynowe, a zaraz po nich dopełnieniowe. Wejście tego typu wypowiedzi do języka dziecka pozwala mu do ukończenia trzeciego roku życia opanować wszystkie typy zdań istniejące w polskim systemie językowym. Opanowanie systemu pozwala trzylatkowi poczuć się bezpiecznie, potrafi on komunikować się ze społeczeństwem i określić swoje potrzeby, a przede wszystkim za pomocą słowa poznawać i porządkować otaczający go świat.

Zdobyte umiejętności dziecko doskonali w czwartym roku życia. Uzupełnia zasób fonetyczno-fonologiczny o głoski dziąsłowe; kończy się także etap zmiękczania większości spółgłosek. Następuje przyrost słownictwa, co powoduje wydłużenie wypowiedzi dziecka, a także bardzo często zabarwienie ich jego emocjami, przez co stają się one bardziej ekspresyjne. W tym czasie kształtuje się umiejętność tworzenia narracji. Dzieci bardzo często wplatają w swoje opowiadania wykrzyknienia i zwroty zasłyszane u dorosłych lub w bajkach. Pojawiają się także elementy wskazujące na relacje przestrzenne i czasowe. Czterolatek bardzo dobrze radzi sobie z wykorzystywaniem wyrażeń przyimkowych, ma jednak problemy z zastosowaniem określeń opisujących relacje czasowe. Prawidłowe posługiwanie się nimi osiągnie on w kolejnych miesiącach życia. Bardzo istotnym momentem w kształtowaniu się języka u czterolatka jest okres pytań. Związane jest to z intensywnym poznawaniem świata przez dziecko. Zaczyna ono odkrywać, że może zdobywać wiedzę o świecie także poprzez pytanie. Dzięki odpowiedziom dorosłych dziecko kształtuje swoje postrzeganie otoczenia, zdobywa konkretną wiedzę niezbędną do interpretowania świata, a przede wszystkim wzbogaca swoje słownictwo. Rozmowy prowadzone z czterolatkiem doskonalą jego kompetencję komunikacyjną i uczą sztuki prowadzenia dialogu. Najważniejszym pytaniem w tym okresie jest pytanie dlaczego? Stanowi ono ekspresję naturalnej potrzeby człowieka do poznania przyczyn, określenia zależności zjawisk czy wydarzeń.

Kolejne miesiące życia (piąty i szósty rok życia) przynosi ostateczne kształtowanie się mowy dziecka. Potrafi ono swobodnie komunikować się z otoczeniem. Uzupełnia system fonetyczno-fonologiczny o ostatnie brakujące dźwięki; potrafi artykułować samogłoski nosowe i „r”. Dziecko dalej poznając świat rozwija swój zasób leksykalny i wciąż zadając pytania, doskonali także umiejętność budowania narracji. Posiada umiejętność opowiedzenia o niedalekiej przeszłości, a także zwerbalizowania najbliższej przyszłości. W okresie przedszkolnym kształtuje się niezwykle ważna świadomość metajęzykowa. Jest to czas, w którym dziecko bawi się językiem, rymuje słowa, zauważa istnienie innych języków, a także metaforyczność pewnych zwrotów. Sześciolatek ma opanowane wszystkie kategorie gramatyczne, a także schematy składniowe; zauważalne jest zróżnicowanie indywidualnego języka każdego dziecka zarówno na poziomie leksykalnym jak i składniowym. Prawidłowo rozwijające się dziecko sześcioletnie odchodzi od emocjonalnego układania wyrazów w zdaniu na rzecz ułożenia ich zgodnie z gramatyką przyjętego systemu językowego.